Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu tarafından düzenlenen “5. Türkiye Kadın Direktörler Konferansı”, 15 Şubat 2018, perşembe günü Zorlu Holding ev sahipliğinde Zorlu PSM’de gerçekleşti.
Toplantının açılış konuşmasını IFC Ülke Yöneticisi Jasper Kjaer gerçekleştirdi. Türkiye’de Kadın Direktörler 2017 Raporu’nun sunumu ve yasal kota uygulamalarının sonuçlarının tartışıldığı uluslararası panelin ardından “2017 Kadınlarla Güçlendirilmiş Yönetim Kurulu” Ödül Töreni gerçekleşti.
Kadınlarla Güçlendirilmiş Yönetim Kurulu Ödülü’nü TAT Gıda Sanayi A.Ş ve Yönetim Kurulları Kadınlarla Güçlendirilmiş İş Grubu Ödülü’nü ise Akkök grubu aldı.
Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu tarafından düzenlenen “5. Türkiye Kadın Direktörler Konferansı” 15 Şubat 2017, perşembe günü Zorlu Holding ev sahipliğinde Zorlu PSM’de gerçekleşti. 2017 Türkiye’de Kadın Direktörler 2017 Raporu’nun açıklandığı toplantıda “Kadınlarla Güçlendirilmiş Yönetim Kurulu” ödülleri de sahiplerini buldu.
Toplantının açılış konuşmasını Dünya Bankası Grubu kuruluşu IFC’nin Avrupa ve Orta Asya Bölgesi Kıdemli Yöneticisi Jesper Kjaer yaptı. Jesper Kjaer konuşmasına kadınların üst yönetimde yer almalarının IFC’nin Türkiye’de ve tüm dünyada temel konularından biri olduğuna vurgu yaparak başladı. Jesper Kjaer şunları söyledi: “Türkiye’de yönetim kurullarındaki yüzde 13.9 kadın oranı dünya ortalamasına yakın olmasına rağmen, bu oranın önümüzdeki yıllarda hedeflenen seviyelere gelmesi için özel sektör, kamu ve sivil toplum kuruluşlarının birlikte çalışması gerekiyor. Son yıllarda Türkiye’de bu alanda ciddi gelişmeler oldu. Yüzde 30 Kulübü’nün koyduğu 2025 hedefleri, Sermaye Piyasası Kurulu’nun yönetim kurullarında yüzde 25 kadın olmasını hedef göstermesi bu olumlu gelişmeler arasında. Türkiye’de büyük bir uluslararası yatırımcı olarak IFC bu konuda desteğimizi sürdürüyoruz. Yatırım yaptığımız 5 şirket için atadığımız yönetim kurulu üyelerinin ikisi kadın, ayrıca yakında kadın yöneticiler için geliştirilmiş eğitim programımızı Türkiye’de de uygulamaya başlayacağız.”
Açılış konuşmasının ardından Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu Direktörü Melsa Ararat “Türkiye’de Yönetim Kurullarında Kadın 2017 Raporu”nu sundu. Melsa Ararat, 2012’den beri artış gösteren yönetim kurullarında kadın oranında 2017 yılında düşüş yaşandığına dikkat çekerek ‘Toplumsal cinsiyetle ilgili önyargılarla mücadele süreklilik taşımadığı sürece kapsayıcılıkta ve çeşitlilikte şirketlerin sürdürülebilir bir performans göstermesi mümkün değil. Bir yandan çalışma hayatının toplumun kadınlara bugün biçtiği rolle daha uyumlu hale gelmesi, diğer yandan toplumun kadına biçtiği rolün değişmesi için daha etkin çaba göstermek gerek" dedi.
Zorlu Holding Kurumsal İletişim Genel Müdürü Aslı Alemdaroğlu, Bağımsız Kadın Direktörler projesinin 5. senesinde, 3 senedir süregelen işbirliklerinden duydukları memnuniyeti dile getirirken; “Günümüzde konuya olan yaklaşımı, sadece “kadın” perspektifinden ele almak yetersiz kalıyor. Her alanda toplumsal cinsiyet eşitliği kavramını normalleştirmek ve yaygınlaştırmak önem taşıyor. Bugün dünyanın hemen her yerindeki toplumsal dönüşüm, üretimden yönetime her alanda çoğulcu katılıma ve çoksesliliğe duyulan ihtiyaca da işaret ediyor. Sürdürülebilir büyüme, yüksek gelişmişlik düzeyi, gücün demokratikleşmesi, kapsayıcı ekonomi ve uzlaşmanın ancak, kadınların da etkin olarak sosyal, ekonomik ve politik hayata ve iş dünyasına eşit katılımıyla gerçekleşeceği çok net. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin 17. maddesinde yer aldığı gibi “hedefler için ortaklıklar” temelli yaklaşımın sergilenmesi büyük önem taşıyor. Hedeflerin; 4, 5 ve 10. maddeleri olan “nitelikli eğitim”, “eşitliksizlerin kaldırılması” ve “toplumsal cinsiyet eşitliği”ni iş dünyası, akademi, sivil toplum temsilcileri olarak hep birlikte ele almamız gerekiyor.” dedi.
Avrupa Birliği ülkelerinde kadınların ekonomik karar mekanizmalarında daha fazla yer almalarına yönelik kota ve gönüllü uygulamaların tartışıldığı paneli Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Bertil Emrah Oder yönetti. Panelde; EURIZON Varlık Yönetimi’nden Cristina Ungureanu, EBRD’den Gian Piero Cigna ve Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Muzaffer Eroğlu konuşmacı oldular.
Panelin ardından SPK Başkan Yardımcısı Bora Oruç’un katılımıyla Sabancı Üniversitesi Kadınlarla Güçlendirilmiş Yönetim Kurulları Endeksi hesaplamalarına dayanan “Kadınlarla Güçlendirilmiş Yönetim Kurulu” Ödül Töreni’ne geçildi.
Yönetim Kurullarında Çeşitlilikte İlerleme Özel Ödülü’nü 2013 ve 2017 arasında kadın üye oranını %33 oranında arttıran Klimasan Klima Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Marshall Boya ve Vernik Sanayi A.Ş. aldı. İkinci özel ödül olan Yönetim Kurulu Çeşitlilik Politikası Saydamlık Özel Ödülü’ne SPK’nın Kurumsal Yönetim Uyum İlkelerinde önerilen, en az %25 kadın üye oranı ve hedef tarihi belirleyen ve bu konuda bir yönetim kurulu politikası benimseyerek bunu açıklayan TAV Havalimanları A.Ş. ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankası layık görüldü.
Her sene verilen ana ödül Kadınlarla Güçlendirilmiş Yönetim Kurulu Ödülü bu sene TAT Gıda Sanayi AŞ’ye verildi. Bu sene ilk defa verilen Yönetim Kurulları Kadınlarla Güçlendirilmiş İş Grubu ödülünü halka açık şirketlerinin yönetim kurulları toplam üyeleri arasında kadın oranı en yüksek olan ve her yönetim kurulunda en az 2 kadın üyesi olan iş grubu Akkök Holding aldı. Ödülü Akkök Holding CEO’su ve Yüzde 30 Kulübü Türkiye ülke başkanı Ahmet Cemal Dördüncü teslim aldı.
Türkiye’de Yönetim Kurullarında Kadın 2017 Raporu
Sabancı Üniversitesi, Kurumsal Yönetim Forumu 2012 yılından beri yönetim kurulları ile ilgili verileri toplamakta ve raporlamakta. Yönetim kurulunda yer alan direktörler, profesyonel ve kontrol eden ailelerle ilişkili olarak sınıflandırılıyor. Bu sınıflandırma ile profesyonel kadınların cam tavan etkisini kırabilme olasılığının takip edilmesi amaçlanıyor.
2017 raporu, BIST şirketlerinin yönetim kurulları açısından cinsiyet eşitliği konusunda mevcut durumunu ve projenin başladığı 2012 yılından beri seyreden beş yıllık eğilimi ortaya koyuyor.
Öne Çıkan Bulgular
• BIST’de yer alan 404 şirketin 168’inin yönetim kurullarında kadın üye bulunmuyor. 2012-2016 yılları arasında yönetim kurullarında en az bir kadın üyesi olan şirketlerin oranındaki artış 2017 yılında devam etmedi ve 2016 yılında %41 olan tamamı erkek yönetim kuruluna sahip olan şirket oranı aynı kaldı.
• 2017’de BIST yönetim kurullarına 386 kadın üye seçildi. Bu rakam, tüm yönetim kurulu üyelerinin %13,9’una denk geliyor. Bu oran geçen sene %14,2 idi. Kontrol eden ailelerle ilişkili olmayan kadın sayısı ise sadece 201. Yani cam tavanı delebilen kadın oranı %7.
• 2017 yılında erkek direktörlerin sadece %26’sı kontrol eden pay sahibi ailelerin bir üyesi iken kadınlarda bu oran %48’ dir.
• Yönetim Kurulu üyesi olan 386 kadın üyeden sadece 70’i (%19) icracı üyedir. Bu durum, tüm dünyada olduğu gibi cinsiyet eşitliğinin icracı rollerde daha yavaş ilerlediği küresel resim ile uyumludur.
• 2017 yılında sadece 26’sı kontrol eden aile üyesi olmak üzere 28 şirketin yönetim kurulu başkanı kadındı. Bu rakam tüm şirketlerin %6’sına tekabül etmekte. Yönetim kurulu başkanı olan 142 erkek profesyonel üyeye kıyasla yönetim kurulu başkanı olabilmiş profesyonel kadın direktör sayısı sadece 6.
• 2017 yılında yönetim kurulunda yer alan kadın CEO’su olan şirket sayısı sadece 14 olup yönetim kurulunda yer alan erkek CEO’ların sayısı 164’tür. Bu rakamlar, tüm şirketlerin %57’sinin CEO’larına yönetim kurulu üyeliği önermediklerini ortaya koyuyor.
• Yatırım ortaklıkları hariç sadece 3 şirketin yönetim kurulunda bir kadın CEO yer alıyor. Bu şirketler; Türk Tuborg Bira ve Malt Sanayi A.Ş., Tat Gıda Sanayi A. Ş. ve Vakko Tekstil ve Hazır Giyim Sanayi A.Ş.’dir.
• BIST-100 Endeksi’nde yer alan daha büyük ve daha yaşlı şirketlerin yönetim kurulları daha kemikleşmiş. 2016 yılında %11,7 olan kadın yönetim kurulu üye oranı 2017 yılında %13,1 oldu ancak bu oran yine de tüm BIST şirketleri için %13,9 olan ortalama değerin altında kaldı.
• 2017 yılında Kurumsal Yönetim Endeksi’ni oluşturan şirketlerin yönetim kurullarında yer alan kadın direktör oranı %12,8 iken, Finansal Endekste %15 ve Sürdürülebilirlik Endeksi’ni oluşturan şirketlerde %12,6. Bu da sürdürülebilirliği daha ciddiye alan şirketler için dahi cinsiyete dayalı önyargıları aşmanın zor olduğu anlamına geliyor.